محصول تستی خوابستان

جزیره‌ی ایستر که با نام «راپا نوئی یا راپای بزرگ» نیز شناخته می‌شود، جزیره‌ای دورافتاده در شیلی است که به‌لطف ۸۸۷ مجسمه‌ غول‌پیکر مشهور به «موآی» خود از قرن‌ها پیش دانشمندان را مات‌و‌مبهوت گذاشته است.

به‌نقل از وب‌سایت انشنت اورجینز، هرچند از کشف مجدد این جزیره‌ و موآی‌های مرموز آن نزدیک به سه سده می‌گذرد، ذره‌ای از کنجکاوی‌ها درباره‌ی آن کاسته نشده است.

نیویورک‌تایمز گزارش می‌دهد که سالانه حدود ۱۰۰ هزار نفر از «پارک ملی راپا نوئی» بازدید می‌کنند؛ پارکی که بیش از ۴۰ درصد از جزیره را دربر گرفته است. همچنین، یونسکو در سال ۱۹۹۴ به‌دلیل معماری شگفت‌انگیز و اهمیت تاریخی جزیره‌ی ایستر آن را به‌عنوان میراث جهانی خود ثبت کرد.

ایستر جزیره‌ای کوچک و دورافتاده و بادخیز است؛ به‌همین‌دلیل، زندگی در آن به دشواری امکان‌پذیر می‌شود. جزیره‌ی ایستر با مساحت ۱٬۶۳۶ کیلومترمربع در اقیانوس آرام و حد فاصل ۳,۵۱۲ کیلومتری از ساحل آمریکای‌جنوبی و ۱٬۹۰۰ کیلومتری جزایر پیت‌کرن قرار گرفته است.

وقتی نخستین سیاحان و دریانوردان (عمدتاً اروپایی) در قرن هجدهم وارد این جزیره‌ شدند، با دیدن موآی‌های غول‌پیکر مسحور شدند. اولین سؤالی که به ذهن بازدیدکنندگان اولیه‌ی جزیره‌ی ایستر رسید، این بود که چه کسانی و چرا این مجسمه‌های غول‌پیکر را ساخته‌اند؟

راز مجسمه‌های غول‌پیکر موآی

جو آن ون‌تیلبرگ، باستان‌شناس آمریکایی، سال‌ها موآی‌های جزیره‌ی ایستر را مطالعه و فهرست دقیقی از تمام ۸۸۷ مجسمه‌ی سنگی جزیره تهیه کرده است. از این تعداد ۳۱ درصد (۲۸۸ موآی) به سکوهای سنگی عظیمی موسوم به «آهو» انتقال یافته‌اند. ۳۹۷ موآی نیز در معدن «رانو راراکو» پیدا شدند که دهانه‌ی آتشفشانی خاموشی است. ۹۲ موآی نیز در حد فاصل این دو نقطه قرار گرفته‌اند که نشان می‌دهد به دلیلی انتقال مجسمه‌ها به آهوها رها شده‌اند.

نمی‌توان به‌راحتی از کنار تأثیر شگفت‌انگیز مجسمه‌های غول‌پیکر جزیره عبور کرد؛ مجسمه‌هایی بلندی قامتشان از ۱٫۱۳ تا ۲۱٫۶ متر است. تاکنون، افراد زیادی تلاش کرده‌اند تا دریابند بومیان جزیره چگونه موآی‌های را به مقصد نهایی خود منتقل کردند. اکثر موآی‌ها پشت به اقیانوس دارند؛ گویی نگهبان و ناظر بومیان هستند.

سالانه بیش از ۱۰۰ هزار نفر گردشگر از جزیره‌ی ایستر بازدید می‌کند.

موآی‌های چهره‌های انسانی هستند که بدنشان از سنگ‌های آذرین ساخته شده است و کلاه‌های پوکائویی از جنس پوکه‌های معدنی قروه (اسکوریا) قرمز نیز بر سر دارند. بیشتر موآی‌های جزیره‌ی ایستر از توف‌های آتشفشانی ساخته‌اند که از معدن رانو راراکو به‌دست آمده‌اند.

با‌‌‌توجه‌‌‌به اینکه مجسمه‌های فراوانی همچنان در معدن رانو راراکو باقی‌ مانده است، شواهد و سرنخ‌های زیادی از نحوه‌ی ساخت موآی‌ها دراختیار محققان قرار داده است. بااین‌حال، هرکدام از این شواهد به‌تنهایی نتوانسته‌اند پاسخی روشن به این پرسش بدهند که چه‌ کسانی این مجسمه‌های عظیم‌الجثه را ساخته‌اند؟ دراین‌میان، برخی حتی تا آن‌‌جایی پیش رفته‌اند که ادعا کنند برخی تمدن‌های پیشرفته فرازمینی در ساخت مهم‌ترین جلوه‌ی فرهنگی جزیره‌ ایستر نقش انکارناپذیری ایفا کرده‌اند.

چه کسانی و چرا موآی‌ها را ساخته‌اند؟

واقعا چه کسی این مجسمه‌های عظیم را در چنین جزیره‌ی دورافتاده‌ای ساخته و اصلاً چرا آن‌ها را در آن‌‌‌‌‌جا قرار داده است؟ اکثر باستان‌شناسان عقیده دارند که پُلی‌نِزی‌ها بین سال‌های ۳۰۰ تا ۱۲۰۰ م در جزیره‌ی ایستر سکونت می‌کردند. تحقیقات اخیر بیشتر به‌سمت تاریخ سکونت متأخر تمایل داشته‌اند. از تاریخ شفاهی جزیره نیز این‌طور برمی‌آید اولین کسانی که وارد راپا نوئی شدند، دو قایق به رهبری «رئیس هوتو ماتو» بودند.

در همین حال، تجزیه‌‌و‌‌تحلیل دی‌ان‌ای نیز اثبات کرده‌اند که اولین مهاجران جزیره اصالتی پُلی‌نِزی داشته‌اند؛ هرچند بحث‌های علمی درباره‌ی اصالت مردمان جزیره تا همین‌حالا ادامه دارد. باوجوداین، برخی از محققان عقیده دارند که ممکن است مهاجرانی از آمریکای‌لاتین به‌دلیل وفور محصولات کشاورزی ازجمله سیب‌زمینی شیرین به جزیره آمده باشند.

اعتقاد بر این است که مجسمه‌های موآی جزیره‌ی ایستر مظهر خدایان اجدای بومیان هستند. نشنال جئوگرافیک نیز در گزارشی عنوان کرد بیشتر محققان گمان می‌کنند موآی‌ها برای ادای دین به اجداد یا رؤسای قبیله یا شخصیت‌های مهم دیگر برافراشته شده‌اند. بااین‌حال، ازآن‌‌‌جاکه جزیره هیچ‌ تاریخ شفاهی و مکتوب (قابل‌استنادی) ندارد، نمی‌توان به‌طور قطع در این زمینه هم اظهارنظر کرد.

در سال ۲۰۱۲، اینترنت با ادعای جالبی از قول روزنامه دیلی‌میل منفجر شد. در مطلبی که در نسخه‌ی آنلاین این روزنامه معروف منتشر شد، گفته شده بود که موآی‌های جزیره‌ی ایستر به‌جز سر، بدن نیز دارند. به‌سرعت عکس‌های زیادی نیز سر از صفحات مجازی درآوردند که مجسمه‌هایی با سرهای غول‌پیکر و بدن‌هایی در اعماق زمین را نشان می‌دادند. حکّاکی‌های باستانی عجیبی نیز روی بدن‌های موآی‌ها به‌چشم می‌خورد